Εργατικό Δίκαιο για μονογονεϊκές οικογένειες
Σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων Ελλάδας και την Νομοθεσία περί δικαιωμάτων εργαζομένων στην Ελλάδα σας ενημερώνουμε για τα εργασιακά δικαιώματα των Μονογονεϊκών Οικογενειών.
ΑΔΕΙΕΣ : Στους εργαζόμενους/ες με οικογενειακό πυρήνα έναν γονέα, που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργάσιμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούνται με άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ (8) εργάσιμων ημερών. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας των παιδιών, ηλικίας μέχρι 12 ετών συμπληρωμένων, χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας (ΕΓΣΣΕ 2002-2003, άρθρο 7).
Άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιών
Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται :
α) Για το χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 βδομάδες μετά τον τοκετό,(Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004 άρθρο 8), είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα από την εργασία τους.
β) Εναλλακτικά με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και σε μία (1) ώρα ημερησίως για έξη (6) επιπλέον μήνες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002 –2003 άρθρο 6)
γ)ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΙΩΜΕΝΟΥ ΩΡΑΡΙΟΥ ΩΣ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Το μειωμένο ωράριο «άδεια» θηλασμού και φροντίδας παιδιών του άρθρου 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει (άρθρο 9 ΕΓΣΣΕ 2004), δικαιούται ο/η/ εργαζόμενος-η με αίτηση του /της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται μειωμένου ωραρίου για την φροντίδα του παιδιού. Η εναλλακτική χορήγηση τις άδειας προϋποθέτει συμφωνία του εργοδότη και χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.
ΔΕΝ ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΤΑΙ
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την υπ αριθμ. 124/2018 γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έκρινε ότι ο χρόνος της εξάμηνης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας δεν συμψηφίζεται στο διάστημα των 30 μηνών που διαρκεί η άδεια φροντίδας παιδιού («μειωμένο ωράριο»), το οποίο παρατείνεται αντίστοιχα.
Άδεια για τη φροντίδα υιοθετημένων παιδιών
Το δικαίωμα διακοπής της εργασίας ή καθυστερημένης προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης της μητέρας και εναλλακτικά του πατέρα για τη φροντίδα παιδιών, σύμφωνα με το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του 1993, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιών ηλικίας έως 6 ετών (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2000 - 2001 άρθρο 8) την άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι άγαμοι γονείς, με χρονική αφετηρία την ημερομηνία της υιοθεσίας.
ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ ΑΔΕΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ
Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας παιδιού μπορεί εναλλακτικά να ζητήσει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση η εργαζόμενη μητέρα. . Η γονική άδεια χορηγείται και στον μόνο γονέα εφόσον πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια.
Το μειωμένο ωράριο για τη φροντίδα των παιδιών θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας (ΕΓΣΣΕ, 1993,άρθρο 9) και δεν πρέπει να δημιουργεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις.
ΓΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ (ΜΕΙΩΜΕΝΟ ΩΡΑΡΙΟ) άρθρο 2, ΕΓΣΣΕ 2014
Ο εργαζόμενος πατέρας έχει αυτοτελές δικαίωμα και με τις ίδιες προϋποθέσεις χρήσης τής προβλεπόμενης από τις Εθνικές Γενικές ΣΣΕ άδειας φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο), χορηγούμενου του δικαιώματος και σε περίπτωση που η μητέρα είναι αυτοαπασχολούμενη.
Επίσης την συγκεκριμένη άδεια δικαιούται και ο πατέρας ακόμα και αν η μητέρα δεν εργάζεται,(άρθρο 38 του Ν. 4342/2015)
Στην περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί, με κοινή τους δήλωση που κατατίθεται στους αντίστοιχους εργοδότες τους, καθορίζεται η επιλογή τους για το ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της γονικής άδειας φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο), εκτός αν με κοινή τους δήλωση καθορίσουν χρονικά διαστήματα που ο καθένας κάνει χρήση μέσα στα χρονικά όρια ισχύος του δικαιώματος αυτού.
ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΜΕ ΠΥΡΗΝΑ ΕΝΑΝ ΜΟΝΟ ΓΟΝΕΑ
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, με την υπ’ αρ. 205/2019 πρόσφατη γνωμοδότησή του, όπου κλήθηκε να γνωματεύσει επί του ζητήματος αν ο διαζευγμένος ή γονέας τέκνου γεννημένου εκτός γάμου δημόσιος υπάλληλος δικαιούται τις διευκολύνσεις της παραγράφου 8 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007, απεφάνθη σχετικά με το ζήτημα αυτό ότι: Όπως προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση του άρθρου 31 του ν. 4440/2016, με τις διατάξεις του οποίου θεσπίστηκε για πρώτη φορά το δικαίωμα αυξημένης διάρκειας για μονογονεις, το δικαίωμα αυτό χορηγήθηκε στον γονέα που κατοικεί με το ανήλικο τέκνο και έχει την αποκλειστική ευθύνη για την παρακολούθηση και τη φροντίδα της υγείας του ώστε αυτός να μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά στις απαιτήσεις του λειτουργήματός του. Με την ως άνω γνωμοδότηση του ΝΣΚ, ότι το ευεργέτημα των 8 εργάσιμων ημερών το χρόνο χορηγείται στον μονογονέα που κατοικεί με το ανήλικο τέκνο του και του έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση αποκλειστικά η επιμέλεια του τέκνου, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ασκεί τη γονική μέριμνα μαζί με τον άλλο γονέα. Τούτο πρέπει να γίνει δεκτό (εκτός των άλλων) και διότι η αποτελεσματική φροντίδα της υγείας του ανηλίκου τέκνου απαιτούν καθημερινή, συνεχή και άμεση (προσωπική) επαφή με το ανήλικο, έτσι ώστε όλα τα προβλήματα να διαπιστώνονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως, ώστε να μην προκύψει οποιοσδήποτε κίνδυνος για την υγεία του ανηλίκου λόγω καθυστερημένης διάγνωσης και λήψης των αναγκαίων μέτρων, λαμβανομένου υπ” όψιν ότι ο άλλος γονέας μπορεί να κατοικεί και σε διαφορετική πόλη. Και είναι μεν αληθές, ότι ο γονέας από τον οποίο έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα επιμέλειας του ανηλίκου, αλλά όχι και η γονική μέριμνα, έχει δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων για σημαντικά θέματα της ζωής του παιδιού (ονοματοδοσία, επιλογή θρησκεύματος, συναίνεση στις ιατρικές επεμβάσεις, βλ. αναλυτικά για τη διάκριση γονικής μέριμνας και επιμέλειας ΑΠ 1321/1992 και 215/1998), στερείται όμως κατά κανόνα της δυνατότητας άμεσης και καθημερινής επίβλεψης και παρακολούθησης της υγείας του ανηλίκου, εφόσον δεν συγκατοικεί μαζί του, σε αντίθεση με τον ασκούντα την επιμέλεια γονέα, ο οποίος ορθό είναι να έχει δικαίωμα λήψεως διπλάσιου αριθμού εργάσιμων ημερών άδειας για την περίπτωση ασθένειας του τέκνου (οκτώ αντί για τέσσερις).
Άδειες Δημόσιων υπαλλήλων
Όσον αφορά τις άδειες που δικαιούνται οι δημόσιοι υπάλληλοι μονογονείς, σύμφωνα με το άρθρο 53 παρ. 1 του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα (ν. 3528/2007) «Η προβλεπόμενη από την παρ. 2 του άρθρου 51 του παρόντος άδεια χορηγείται υποχρεωτικά, χωρίς γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου, όταν πρόκειται για ανατροφή παιδιού ηλικίας έως και έξι (6) ετών. Διάστημα τριών (3) μηνών της άδειας αυτής χορηγείται με πλήρεις αποδοχές στην περίπτωση γέννησης τρίτου (3ου) παιδιού και άνω».
Η άδεια στην οποία αναφέρεται το άρθρο 51 παρ. 2 είναι η χωρίς αποδοχών και προβλέπεται ότι «Στους υπαλλήλους επιτρέπεται η χορήγηση άδειας χωρίς αποδοχές συνολικής διάρκειας έως δύο (2) ετών, ύστερα από αίτηση τους και γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου, για σοβαρούς ιδιωτικούς λόγους».
Επιπλέον, η παράγραφος 2 του άρθρου 53 ορίζει τις διευκολύνσεις των δημοσίων υπαλλήλων ότι: «Ο χρόνος εργασίας του γονέα υπαλλήλου μειώνεται κατά δύο (2) ώρες ημερησίως εφόσον έχει τέκνα ηλικίας έως δύο (2) ετών και κατά μία (1) ώρα, εφόσον έχει τέκνα ηλικίας από δύο (2) έως τεσσάρων (4) ετών.
Ο γονέας υπάλληλος δικαιούται εννέα (9) μήνες άδεια με αποδοχές για ανατροφή παιδιού, εφόσον δεν κάνει χρήση του κατά το προηγούμενο εδάφιο μειωμένου ωραρίου.
Για το γονέα που είναι άγαμος ή χήρος ή διαζευγμένος ή έχει αναπηρία 67% και άνω, το κατά μία ώρα μειωμένο ωράριο του πρώτου εδαφίου ή η άδεια του προηγούμενου εδαφίου προσαυξάνονται κατά έξι (6) μήνες ή ένα (1) μήνα αντίστοιχα.
Στην περίπτωση γέννησης 4ου τέκνου, το μειωμένο ωράριο εργασίας παρατείνεται για δύο (2) ακόμα έτη».
«Ο γονέας υπάλληλος δικαιούται να επιλέξει ένα από τα δύο ευεργετήματα που προβλέπει η παρ. 2. Η επιλογή του ενός αποκλείει τη χρήση του άλλου. Ειδικά, οι μητέρες εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέγουν (άρ. 53 παρ. 2 α’ Ν. 2721/1999) την άδεια της παραγράφου 2 ή άλλες προβλεπόμενες διευκολύνσεις (άρ 13 παρ. 8 ν. 1566/1985 και άρ 30 παρ. 14 του ν. 2083/1992). Κατά το εδ. γ’, το μειωμένο ωράριο του εδαφίου α’ προσαυξάνεται για έξι (6) μήνες και η άδεια του εδ. β’ κατά ένα (1) μήνα. Η γονική άδεια χορηγείται και στον μόνο γονέα εφόσον πρόκειται για μονογονεική οικογένεια.[1]
Ενώ, κατά την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου: «σε περίπτωση διάστασης, διαζυγίου, χηρείας ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, την άδεια της παρ. 1 και τις διευκολύνσεις της παρ. 2 του παρόντος άρθρου δικαιούται ο γονέας που ασκεί την επιμέλεια».
Άρ. 53 παρ. 8 ν. 3528/2007 «Για τους υπαλλήλους που είναι μονογονείς, η ως άνω άδεια ανέρχεται σε οκτώ (8) εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος».
ΑΔΕΙΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ
Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων.
Οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού, και οι υπόλοιπες 9 μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.2000-2001 άρθρο 7).
ΕΙΔΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ (ΑΡΘΡΟ 142, Ν.3655/08).
Με το άρθρο 142 του ν.3655/2008(ΦΕΚ 58 Α/ 3-4-2008) οι εργαζόμενες μητέρες οι οποίες είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση δικαιούνται ειδική άδεια προστασίας μητρότητας χρονικής διάρκειας έξι (6) μηνών.Η άδεια αυτή χορηγείται στις εργαζόμενες μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας(τοκετού-λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας , εφ’ όσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση της ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της. Το δικαίωμα αυτό ασκείται εντός 60 ημερών από τη λήξη των ανωτέρω αδειών.
ΔΕΝ ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΤΑΙ Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την υπ αριθμ. 124/2018 γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έκρινε ότι ο χρόνος της εξάμηνης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας δεν συμψηφίζεται στο διάστημα των 30 μηνών που διαρκεί η άδεια φροντίδας παιδιού («μειωμένο ωράριο»), το οποίο παρατείνεται αντίστοιχα.
ΠΟΙΟΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙΔικαιούχοι της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας είναι και οι εργαζόμενες που κατά την ημέρα δημοσίευσης του νόμου δηλαδή την 3-4-2008 βρίσκονταν σε άδεια μητρότητας (τοκετού- λοχείας) ή σε ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο άδεια. Μετά τη λήξη της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας η εργαζόμενη δικαιούται να κάνει χρήση του μειωμένου ωραρίου όπως αυτό ισχύει. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές που είναι ίσες με τον κατώτατο μισθό όπως ορίζεται κάθε φορά με βάση την ΕΓΣΕΕ και φορέας καταβολής είναι ο ΟΑΕΔ, ο οποίος υποχρεούται να αποδίδει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τις προβλεπόμενες εισφορές για τον κλάδο σύνταξης, παρακρατώντας την προβλεπόμενη εργατική εισφορά που βαρύνει τον εργαζόμενο μαζί με την εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τον ΟΑΕΔ.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ
Η παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 1483/1984 (Α΄ 153) αντικαθίσταται ως εξής: «1. Απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία. Η προστασία από την καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας ισχύει τόσο έναντι του εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται, χωρίς να έχει προηγουμένως απασχοληθεί αλλού, πριν συμπληρώσει δεκαοκτώ (18) μήνες από τον τοκετό ή το μεγαλύτερο χρόνο που προβλέπεται στην παρούσα, όσο και έναντι του νέου εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται και μέχρι τη συμπλήρωση των ανωτέρω χρόνων. Ως σπουδαίος λόγος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης στην εργασία της εγκύου που οφείλεται στην εγκυμοσύνη.» Άρθρο 36, Ν.3996/2011
ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΜΟΝΟΓΟΝΕΙΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
Στην περίπτωση ασθένειας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας χορηγείται άδεια με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) ο εργαζόμενος γονέας θα πρέπει να απασχολείται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε επιχείρηση ή εκμετάλλευση, ανεξάρτητα αν έχει συμπληρώσει υπηρεσία 1 έτους στον ίδιο εργοδότη και β) ύπαρξη ασθενείας εξαρτωμένων από αυτόν μελών της οικογενείας του. Εξαρτώμενα πρόσωπα (άρθρο 2, Ν. 1483/1984) είναι: παιδιά μέχρι 16 ετών - φυσικά ή υιοθετημένα- και άνω των 16 εφόσον πάσχουν από βαριά ασθένεια ή αναπηρία, σύζυγος που δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, γονείς ή ανύπαντρα αδέλφια που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Η άδεια αυτή είναι χωρίς αποδοχές, μπορεί να χορηγηθεί εφάπαξ ή και τμηματικά και η διάρκειά της δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, εάν ο δικαιούχος προστατεύει ένα παιδί με δυνατότητα αύξησής της σε 8 εργάσιμες ημέρες εάν ο δικαιούχος προστατεύει δύο παιδιά και σε 14 εργάσιμες ημέρες αν προστατεύει τρία (3) παιδιά και πάνω (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε 2008-2009 άρθρο 5).
ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
Με το άρθρο 4 της ΕΓΣΣΕ 2008-2009, το οποίο τροποποιεί το άρθρο 9 του Ν.1483/1984 ορίζονται τα εξής: Για κάθε παιδί ηλικίας μέχρι 16 ετών το οποίο παρακολουθεί μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, οι εργαζόμενοι γονείς δικαιούνται να απουσιάζουν, χωρίς περικοπή των αποδοχών τους και μετά από άδεια του εργοδότη, ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα από την εργασία τους, μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων (4) εργάσιμων ημερών κάθε ημερολογιακό έτος, συνολικά και για τους δύο γονείς, προκειμένου να παρακολουθήσουν τη σχολική επίδοση του παιδιού. Πρέπει να χορηγείται πάντοτε τμηματικά και ποτέ για περισσότερο από 1 εργάσιμη ημέρα κάθε φορά. Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται, αποφασίζουν με κοινή συμφωνία, κάθε φορά, ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα. Η άδεια αυτή χορηγείται στον εργαζόμενο γονέα, ανεξάρτητα αν ο άλλος γονέας εργάζεται ή όχι έξω από το σπίτι, είναι άδεια με αποδοχές και χορηγείται άσχετα με τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται στην επιχείρηση. Την παραπάνω άδεια δικαιούνται και οι γονείς με παιδιά στο νηπιαγωγείο. Η φοίτηση στα νηπιαγωγεία είναι διετής και εγγράφονται σε αυτά νήπια, που συμπληρώνουν, την 31η Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής, ηλικία τεσσάρων (4) ετών.» (άρθρο 33, Ν .4521/2018). Η συγκεκριμένη άδεια δεν συμψηφίζεται με τις άλλες άδειες που δίνονται στους εργαζόμενους.
ΓΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΑΣΧΕΙ ΑΠΟ ΝΟΣΗΜΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 51 Ν.4075/2012, άρθρο 45 Ν.4488/20171.Στο φυσικό, θετό ή ανάδοχο γονέα παιδιού ηλικίας έως 18 ετών συμπληρωμένων, το οποίο πάσχει από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, από νεοπλασματική ασθένεια, ή χρήζει μεταμόσχευσης, σύνδρομο Down και αυτισμό, χορηγείται ειδική γονική άδεια, διάρκειας δέκα εργάσιμων ημερών κατ΄ έτος, με αποδοχές, έπειτα από αίτησή του, κατά απόλυτη προτεραιότητα. Στο φυσικό, θετό και ανάδοχο γονέα, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζόμενου, χορηγείται γονική άδεια νοσηλείας, και μέχρι την ηλικία των 18 ετών αυτού συμπληρωμένων, χωρίς αποδοχές, εφόσον έχει εξαντλήσει τη γονική άδεια ανατροφής του άρθρου 51 του παρόντος νόμου, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα εργάσιμων ημερών κατ΄ έτος. Οι άδειες των παραγράφων 1 και 2 αποτελούν ατομικό δικαίωμα του κάθε γονέα, χορηγούνται, χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας.
ΚΥΚΛΙΚΟ ΩΡΑΡΙΟ ΚΑΙ ΒΑΡΔΙΕΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΟΟΝΟΓΟΝΕΙΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
Η εργατική νομοθεσία μας προβλέπει κάποιες περαιτέρω άδειες και ωραριακές διευκολύνσεις για τους εργαζόμενους μονογονεις.
Συγκεκριμένα με βάση τη σημερινή νομοθεσία παρέχεται γονική άδεια (άνευ αποδοχών) για την ανατροφή του παιδιού, διάρκειας έως 7 μήνες στους μονογονεις εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των τρεισήμισι 3,5ετών άρ. 5 του ν. 1483/84,ΦΕΚ Α’ 153/8-10-1984, όπως συμπληρώθηκε και επεκτάθηκε με το άρ. 25 του ν. 2639/98, ΦΕΚ Α’ 205/2-9-1998.
Χορηγείται επίδομα γάμου και στους αρχηγούς μονογονεϊκών οικογενειών στον ιδιωτικό τομέα αρ. 20 του ν. 1849/89, ΦΕΚ Α’ 113/8-5-1989 αλλά και στο δημόσιο τομέα, εφόσον τους έχει ανατεθεί η επιμέλεια του παιδιού άρ. 11 του ν. 3205/03, ΦΕΚ 297Α/23-12-2003.
Σύμφωνα με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας 2002-2003 ο εργαζόμενος άγαμος/-η, χήρος/-α γονέας στον ιδιωτικό τομέα που έχει την επιμέλεια του παιδιού, δικαιούται άδεια με αποδοχές έξι 6 εργάσιμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία 3 παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ 8 εργάσιμων ημερών. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας παιδιών ηλικίας μέχρι δώδεκα (12) ετών συμπληρωμένων, χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη, σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας.
Στο δημόσιο τομέα, σύμφωνα με το Νέο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα άρ.53, Ν. 3528/07, ΦΕΚ Α’ 26/9-2-07, για το γονέα δημόσιο υπάλληλο που είναι άγαμος ή χήρος ή διαζευγμένος ή έχει αναπηρία 67% και άνω, το κατά μία ώρα μειωμένο ωράριο ή η συνεχόμενη άδεια ανατροφής τέκνου προσαυξάνονται κατά έξι 6 μήνες ή ένα 1 μήνα αντίστοιχα, ενώ σε περίπτωση διάστασης, διαζυγίου, χηρείας ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, τις διευκολύνσεις για την ανατροφή τέκνου τις δικαιούται ο γονέας που ασκεί την επιμέλεια.
Τα παιδιά των μονογονεϊκών οικογενειών που εργάζεται ο γονέας εγγράφονται κατά προτεραιότητα στους Παιδικούς Σταθμούς των ΟΤΑ, καθώς επίσης και στους σταθμούς του ΠΙΚΠΑ, του ΕΟΠ, του Ιδρύματος Βρεφονηπιακών Σταθμών, με βάση τον Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών, αρ. αποφ. 16065/22-4-02, ΦΕΚ Β’ 497/22-4- 2002.
Ακόμη αναγνωρίζεται ως πολύτεκνος ο μονογονέας με 3 παιδιά, ο οποίος έχει τη γονική μέριμνα και επιμέλειά τους και είναι ο μόνος υπόχρεος για τη διατροφή τους, εφόσον τα παιδιά είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας τους ή σπουδάζουν ή εκπληρώνουν τις στρατιωτικές υποχρεώσεις και δεν έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους άρ. 6, παρ. 2, του ν. 3454/06, ΦΕΚ Α’ 75/7-4-2006. Στα τέκνα αυτά συνυπολογίζονται και όσα έχουν οποιαδήποτε αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω, ισοβίως, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Το επίμαχο πολυτεκνικό επίδομα χορηγείται εν συνεχεία, στη μητέρα χωρίς σύζυγο άγαμη, χήρα, διαζευγμένη εφόσον έχει την επιμέλεια 3 τουλάχιστον άγαμων παιδιών ηλικίας μέχρι 23 ετών και είναι η μόνη υπόχρεος για τη διατροφή τους το επίδομα χορηγείται από τον ΟΓΑ βάσει των ν. 1892/90 – άρθρο 63, ν. 2459/97 – άρθρο 39, ν. 2972/01 – άρθρο 50 & ν. 3454/06 – άρθρο 6. Το πολυτεκνικό επίδομα χορηγείται και στο χήρο πατέρα ο οποίος έχει την επιμέλεια τουλάχιστον τριών 3 άγαμων παιδιών μέχρι 23 ετών.Ισόβια σύνταξη χορηγείται ειδικά στη μητέρα μονογονέα με τρία παιδιά η οποία δεν δικαιούται πλέον το πολυτεκνικό επίδομα, επειδή και το τελευταίο άγαμο τέκνο συμπλήρωσε το 23ο έτος της ηλικίας του ή παντρεύτηκε.
Παρέχονται από την άλλη πλευρά οικονομικές ενισχύσεις και επεκτείνονται κοινωνικά πολυτεκνικά δικαιώματα σε γονείς με 3 παιδιά ν. 3454/06, ΦΕΚ Α’ 75/7-4-2006. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η καταβολή από το Δημόσιο εφάπαξ παροχής ύψους 2.000 ευρώ στη μητέρα που αποκτά 3ο παιδί από 1.1.2006 και μετά, η υποχρέωση των φορέων του δημοσίου τομέα να προσλαμβάνουν σε καθορισμένο ποσοστό γονείς οικογενειών με τρία παιδιά και τέκνα αυτών, και η χορήγηση «Κάρτας πολιτισμού Πολυτέκνων» σε γονείς και τα τέκνα οικογενειών με τρία παιδιά, κ.λπ.
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ οι γυναίκες, οι οποίες έχουν 3 τουλάχιστον παιδιά και οι άνδρες, με την επιπρόσθετη προϋπόθεση για αυτούς, να είναι χήροι ή διαζευγμένοι και να έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών με δικαστική απόφαση, εφόσον είναι ασφαλισμένες-οι στα Ταμεία Συντάξεως του προσωπικού των τραπεζών, το Τ.Α.Π. , Ο.Τ.Ε., Τ.Σ.Π., Η.Σ.Α.Π., Ο.Α.Π. Δ.Ε.Η., Τ.Σ.Ε.Α.Π.Γ.Σ.Ο. και το Τ.Α.Π. ΕΘΝΙΚΗ υπαγόμενες-οι στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα ασφάλισης, για πρώτη φορά πριν την 01.01.1993, θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, με τη συμπλήρωση είκοσι 20 ετών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας τόσο των ιδίων όσο και των παιδιών τους. Ν. 1902/90 άρ. 10, παρ. 8, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρ. 9, παρ. 1, του ν. 1976/91, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 48, παρ. 3, του ν. 2084/92.
Ειδικότερα για οικονομικές ή εργασιακές διευκολύνσεις μονογονέων, όταν οι ηλικίες των παιδιών υπερβαίνουν τα 6 έτη το καθένα, προβλέπονται διευκολύνσεις που σχετίζονται με ποικίλα επιδόματα, όπως το επίδομα απροστάτευτου τέκνου, όμως δεν προβλέπονται, δυστυχώς, διευκολύνσεις μετά τη λήξη της άδειας ανατροφής του τελευταίου τέκνου ως προς το κυκλικό ωράριο, όπως αυτό που συχνά επιβάλλεται στους εργαζομένους νοσοκομείων και περιφερειακών κέντρων υγείας και κλινικών.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ
Αναφορικά με τα επιδόματα που παρέχονται στις μονογονεϊκές οικογένειες το άρθρο 214 του Ν. 4512/2018 ορίζει ότι: Α21 Οικογενειακό Επίδομα
Ειδικά για τις μονογονεϊκές οικογένειες, το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο έχει στάθμιση 1/2 και κάθε επόμενο εξαρτώμενο τέκνο 1/4.
Ως εξαρτώμενα τέκνα για την καταβολή του επιδόματος παιδιού νοούνται τα τέκνα προερχόμενα από γάμο, φυσικά, θετά ή αναγνωρισμένα, εφόσον είναι άγαμα και δεν υπερβαίνουν το 18ο έτος της ηλικίας τους, ή το 19ο έτος, αν φοιτούν στη μέση εκπαίδευση. Ειδικά για τα τέκνα που φοιτούν στην ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση, στο «Μεταλυκειακό έτος – Τάξη Μαθητείας» των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.), καθώς και σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.), το επίδομα καταβάλλεται κατά τη διάρκεια φοίτησής τους και σε καμία περίπτωση μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. Επιπλέον, ως εξαρτώμενα τέκνα, για θεμελίωση του δικαιώματος λήψης του επιδόματος, λαμβάνονται υπόψη τα τέκνα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και το ορφανό τέκνο ή τα ορφανά τέκνα, που αποτελούν ιδία οικογένεια όταν έχει επέλθει θάνατος και των δύο γονέων. http://www.idika.gr/
Επίδομα Γέννησης ν. 4659/2020 ύψους δύο χιλιάδων (2.000,00) ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα, το οποίο χορηγείται υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του Πρώτου Μέρους του παρόντος νόμου.
Δικαιούχος του επιδόματος είναι η διαμένουσα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα μητέρα του παιδιού, εφόσον η ίδια ή ο πατέρας του παιδιού εμπίπτει σε μία από τις κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 7. Σε περίπτωση θανάτου της μητέρας ή εκ μέρους της υπαίτιας εγκατάλειψης του παιδιού, το επίδομα καταβάλλεται στον διαμένοντα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα πατέρα του παιδιού, εφόσον αυτός ασκεί την επιμέλειά του. Σε κάθε περίπτωση το επίδομα καταβάλλεται στον διαμένοντα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα ασκούντα την επιμέλεια του παιδιού.
Σε περίπτωση που εκκρεμεί ενώπιον δικαστηρίου η ανάθεση της επιμέλειας του παιδιού, το επίδομα δεν χορηγείται πριν την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης, ως τέτοια νοείται δε και η απόφαση, με την οποία ανατίθεται η επιμέλεια του παιδιού στο πλαίσιο ζητηθεί-σας προσωρινής δικαστικής προστασίας. https://opeka.gr/epidoma-gennisis/
Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης με εισοδηματικά κριτήρια
Το πρόγραμμα Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης είναι ένα προνοιακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και απευθύνεται σε νοικοκυριά που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Το πρόγραμμα βασίζεται σε τρεις πυλώνες: α) την εισοδηματική ενίσχυση, β) τη διασύνδεση με υπηρεσίες κοινωνικής ένταξης, και γ) τη διασύνδεση με υπηρεσίες ενεργοποίησης που στοχεύουν στην ένταξη ή επανένταξη των δικαιούχων στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική επανένταξη.
Στη μονογονεϊκή οικογένεια το πρώτο εξαρτώμενο ανήλικο μέλος, λογίζεται ως ενήλικας http://www.idika.gr/
Επίδομα Στέγασης : ΦΕΚ 792/ Αριθμ. Δ13οικ.10747/256 Το Επίδομα Στέγασης είναι προνοιακό πρόγραμμα επιδότησης ενοικίου για τα νοικοκυριά που μισθώνουν την κύρια κατοικία τους. http://www.idika.gr/
Κοινωνικό Τιμολόγιο
Για την ένταξη στο ΚΟΤ Α απαιτείται να υπάρχει εγκεκριμένη αίτηση ΚΕΑ (Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) που να έχει εγκριθεί το τελευταίο δίμηνο (για αυτούς που έχουν εγκριθεί προ διμήνου απαιτείται επικαιροποίηση της αίτησης τους στο ΚΕΑ. http://www.idika.gr/
Επίδομα Πετρελαίου : Με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για τη χορήγηση του επιδόματος παραμένουν τα ίδια με πέρυσι, ωστόσο το επίδομα θα είναι σημαντικά αυξημένο, αποτέλεσμα του πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου που δημιουργήθηκε εφέτος, και ο οποίος κατευθύνεται αποκλειστικά στην κοινωνία, ιδιαίτερα στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. http://www.idika.gr/
Επίδομα Μονογονεϊκών Οικογενειών : Ο Σύλλογος Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα «ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΥΡΗΝΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ» μετά από έναν σχεδόν μήνα επικοινωνίας τόσο με την Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των δύο φύλλων, με το Υπουργείο Εργασίας, με το γραφείο του κ. Βρούτση και την Υφυπουργό κ. Μιχαηλίδου Δόμνα, κατέθεσε σχετικό αίτημα για την χορήγηση επιδόματος στήριξης στις ευπαθείς ομάδες και ιδίως για την Μονογονεϊκή Οικογένεια με ημερομηνία κατάθεσης από 21.03.2020 με αρ. πρωτοκ.13810/1401 και 4042. Εγκρίθηκε και δίνετε μέσω της συμπλήρωσης της αίτησης του ΚΕΑ με απλή επισήμανση του τσεκ μποξ Μονογονεϊκή Οικογένεια. http://www.idika.gr/
Φοιτητικό Στεγαστικό Επίδομα: Η ηλεκτρονική αίτηση για τη χορήγηση στεγαστικού επιδόματος υποβάλλεται από τον δικαιούχο του επιδόματος, δηλαδή το πρόσωπο που θεωρείται ότι βαρύνει ο φοιτητής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 4172/2013 (Α’ 167)
Σε περίπτωση διαζευγμένων ή εν διαστάσει συζύγων, δικαιούχος του επιδόματος είναι ο γονέας τον οποίο βαρύνει ο φοιτητής και τον εμφανίζει ως προστατευόμενο μέλος. Κατ` εξαίρεση, δικαιούχος θα είναι ο ίδιος ο φοιτητής εφόσον:α) είναι ορφανός από τους δύο γονείς ήβ) οι γονείς του είναι κάτοικοι εξωτερικού ήγ) είναι πάνω από είκοσι πέντε (25) ετών, δηλαδή να έχει γεννηθεί έως την 31/12/1993) ήδ) είναι υπόχρεος σε υποβολή φορολογικής δήλωσης και δεν θεωρείται εξαρτώμενο μέλος, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4172/2013 (Α’ 167). http://www.idika.gr/
ΟΑΕΔ Επιδόματα : Επίσης ο ΟΑΕΔ έκτος από τα επιδόματα ανεργίας και μακροχρόνια άνεργων έχει επιδόματα που ίσως ταιριάζουν στην περίπτωση σας και δεν το γνωρίζετε http://www.oaed.gr/